۱۳۱۵۶.عنه صلى الله عليه و آله :لَيسَ مِنّا مَن دَعا إلى عَصَبِيَّةٍ. و لَيسَ مِنّا مَن قاتَلَ (عَلى) عَصَبِيَّةٍ. و لَيسَ مِنّا مَن ماتَ عَلى عَصَبِيَّةٍ.^۱

۱۳۱۵۷.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :إنَّ اللّه َ يُعَذِّبُ السِّتَّةَ بِالسِّتَّةِ : العَرَبَ بِالعَصَبِيَّةِ. و الدَّهاقينَ بِالكِبرِ....^۲

۱۳۱۵۸.عنه عليه السلام ( ـ مِن كِتابِهِ لِلأشتَرِ ـ ) : اِملِكْ حَمِيَّةَ أنفِكَ. و سَورَةَ حَدِّكَ. و سَطوَةَ يَدِكَ. و غَربَ لِسانِكَ.^۳

۱۳۱۵۹.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :مَن تَعَصَّبَ عَصَّبَهُ اللّه ُ عزَّ و جلَّ بِعِصابَةٍ مِن نارٍ.^۴

۲۶۹۸

التَّعَصُّبُ المَذمومُ

۱۳۱۶۰.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله ( ـ لَمّا سُئلَ عَنِ العَصَبِيَّةِ ـ ) : أن تُعينَ قَومَكَ عَلَى الظُّلمِ.^۵

۱۳۱۶۱.الإمامُ زينَ العابدينُ عليه السلام ( ـ لَمّا سُئلَ عَنِ العَصَبِيَّةِ ـ ) : العَصَبِيَّةُ الّتي يَأثَمُ عَلَيها صاحِبُها أن يَرَى الرَّجُلُ شِرارَ قَومِهِ خَيرا مِن خِيارِ قَومٍ آخَرينَ. و لَيسَ مِنَ العَصَبِيَّةِ أن يُحِبَّ الرَّجُلُ قَومَهُ، و لكِن مِنَ العَصَبِيَّةِ أن يُعينَ قَومَهُ عَلَى الظُّلمِ.^۶

۱۳۱۵۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از ما نيست كسى كه به عصبيّت فرا خواند و از ما نيست كسى كه در راه عصبيّت بجنگد و از ما نيست كسى كه با برخوردارى از عصبيّت بميرد.

۱۳۱۵۷.امام على عليه السلام :خداوند شش گروه را به سبب شش خصلت عذاب مى كند: عرب را به سبب عصبيّت [جاهلى و نژادى ]و ملاّكان را به سبب تكبّر...

۱۳۱۵۸.امام على عليه السلام ( ـ در عهدنامه خود به مالك اشتر ـ ) نوشت : بادِ بينى و تندىِ خشم و ضربِ دست و تيزىِ زبان خود را مهار كن.

۱۳۱۵۹.امام صادق عليه السلام :هر كه تعصّب بورزد، خداوند عزّ و جلّ دستارى از آتش بر سر او ببندد.

۲۶۹۸

تعصّب نكوهيده

۱۳۱۶۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ( ـ در پاسخ به سؤال از عصبيّت ـ ) فرمود : عصبيّت آن است كه قوم و قبيله خود را در راه ستم يارى رسانى.

۱۳۱۶۱.امام زين العابدين عليه السلام ( ـ در پاسخ به پرسش از تعصّب ورزى ـ ) فرمود : تعصّبى كه صاحبش به سبب آن گنهكار مى باشد، اين است كه آدمى بَدانِ قوم خود را از نيكانِ قومى ديگر بهتر بداند. اين از عصبيّت نيست كه كسى قوم و مردم خود را دوست داشته باشد، بلكه كمك كردن قوم خود بر ستم از عصبيت است.

1.سنن أبي داوود : ۴/۳۳۲/۵۱۲۱.

2.الكافي : ۸/۱۶۲/۱۷۰. انظر تمام الحديث.

3.نهج البلاغة: الكتاب۵۳.

4.ثواب الأعمال : ۲۶۳/۳.

5.سنن أبي داوود : ۴/۳۳۱/۵۱۱۹.

6.الكافي : ۲/۳۰۸/۷.